เชื้อไวรัส HPV หรือ Human papillomavirus เป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกที่พบบ่อยที่สุด เชื้อ HPV มีมากกว่า 200 สายพันธุ์ ซึ่งบางสายพันธุ์อาจก่อให้เกิดความผิดปกติทางผิวหนัง อวัยวะเพศ และลำคอ จนพัฒนาไปเป็นมะเร็งได้ เชื้อ HPV สามารถติดต่อได้จากการมีเพศสัมพันธ์ หรือการสัมผัสบริเวณที่ติดเชื้อ แม้ว่าถุงยางอนามัยจะช่วยป้องกันการติดเชื้อ HPV ได้ แต่ไม่สามารถป้องกันได้ทั้งหมด เนื่องจากไม่ได้คลอบคลุมบริเวณผิวหนังอวัยวะเพศทั้งหมด
ผู้มีเพศสัมพันธ์เกือบทั้งหมดจะติดเชื้อในช่วงหนึ่งของชีวิต โดยมักไม่แสดงอาการ และสามารถหายเองได้โดยไม่ต้องรักษา แต่หากร่างกายไม่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันในการทำลายเชื้อและมีการติดเชื้อคงอยู่เป็นเวลานาน เซลล์ที่ติดเชื้อก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงและกลายเป็นมะเร็งได้ โดยปกติจะใช้เวลา 15-20 ปีในการพัฒนาเป็นมะเร็งหลังมีการติดเชื้อ HPV
ข้อมูลจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ระบุว่า มะเร็งปากมดลูกเป็นโรคมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับ 2 ในผู้หญิงไทยรองจากมะเร็งเต้านม แต่มีอัตราการเสียชีวิตเป็นอันดับ 1 นอกจากนี้ในแต่ละปีประเทศไทยจะพบผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ปีละประมาณ 9,999 ราย และคาดการณ์ว่าปี พ.ศ. 2568 จำนวนผู้ป่วยรายใหม่จะสูงขึ้นปีละ 13,082 คน อย่างไรก็ตามถ้าตรวจพบรอยโรคหรือพบผู้ป่วยในระยะเริ่มแรก จะสามารถป้องกันและรักษาให้หายขาดได้
ปัจจุบันสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) จึงมีการเชิญชวนให้ผู้หญิงไทยใช้สิทธิประโยชน์ในการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก 1 ครั้ง ทุก 5 ปี ด้วยวิธี HPV DNA Test โดยมีสิทธิทุกคน หากอยู่ในกลุ่มดังนี้
1.ผู้หญิงไทยที่มีอายุตั้งแต่ 30-59 ปี
2.ผู้หญิงไทยที่มีอายุตั้งแต่ 15-29 ปี ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น มีคู่นอนหลายคน มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อย หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน เป็นต้น
กรณีที่ผลการตรวจไม่พบเชื้อจะเข้าสู่กระบวนการคัดกรองทุก 5 ปี และในกรณีที่ตรวจพบเชื้อจะทำการตรวจยืนยันซ้ำและเข้าสู่กระบวนการรักษาต่อไป
ที่มา:
WHO. (5 March 2024). Human papillomavirus and cancer.
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer
บัลลังก์ อุปพงษ์. (4 ธันวาคม 2566). การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test แยก 14 สายพันธุ์ความเสี่ยงสูง.
https://nih.dmsc.moph.go.th/data/data/KM/67/KMNIH/1/1.pdf
by Aunyarat Techanan
May 24, 2024