มะเร็งปากมดลูกเป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับสองในผู้หญิงไทย สาเหตุหลักเกิดจากเชื้อไวรัส HPV หรือ Human papillomavirus ซึ่งมีมากกว่า 200 สายพันธุ์ โดยกลุ่มสายพันธุ์ความเสี่ยงสูงที่ก่อให้เกิดมะเร็ง มี 14 สายพันธุ์ ได้แก่ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 และ 68
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 กรมวิทยาศาสตร์ได้กำหนดให้ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 3, 7, 9 และ 12 เป็นหน่วยงานนำร่องเปิดให้บริการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA test ซึ่งศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 3 นครสวรรค์ ได้จัดตั้งห้องปฏิบัติการอณูชีวโมเลกุลและให้บริการตรวจในเขตสุขภาพที่ 3
จึงเป็นที่มาของการสำรวจความชุกของสายพันธุ์เชื้อ HPV ในกลุ่มผู้หญิงไทยที่เข้ารับการตรวจ HPV DNA test จากเขตสุขภาพที่ 3 ในจังหวัดพิจิตร ชัยนาท กำแพงเพชร และอุทัยธาณี เพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการคัดเลือกวัคซีนที่เหมาะสมให้กับประชากรในพื้นที่
จากผลการสำรวจในระหว่างเดือนมีนาคม ถึง กันยายน พ.ศ. 2564 จำนวน 28,870 ราย พบการติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ความเสี่ยงสูง จำนวน 2,220 ราย (ร้อยละ 7.69) โดยพบความชุกของการติดเชื้อ HPV แบบเดี่ยว 5 อันดับแรก คือ สายพันธุ์ 52, 16, 58, 68, 66 และ 39 ที่ร้อยละ 1.35, 086, 0.63, 0.63, 0.54 และ 0.49 ตามลำดับ
โดยสายพันธุ์ 52 และสายพันธุ์ 16 คือ 2 อันแรกที่พบในทั้ง 4 จังหวัด (พิจิตร ชัยนาท กำแพงเพชร และอุทัยธาณี) ส่วนสายพันธุ์ 58 พบเป็นอันดับ 3 ในจังหวัดชัยนาทและกำแพงเพชร ในขณะที่สายพันธุ์ 68 พบเป็นอันดับ 3 ในจังหวัดพิจิตรและอุทัยธาณี
ผลดังกล่าวสอดคล้องกับการสำรวจความชุกของการติดเชื้อ HPV ที่โรงพยาบาลมะเร็งลำปาง (หน่วยตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วย HPV DNA test ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน) ซึ่งสายพันธุ์ที่พบ 3 อันดับแรกเป็นสายพันธุ์เดียวกันคือ สายพันธุ์ 52, 16 และ 58 และมีความชุกของแต่ละสายพันธุ์ใกล้เคียงกัน แม้การสำรวจทั้งสองพื้นที่จะมีความห่างด้านระยะทาง จำนวนประชากรและพฤติกรรมการดำเนินชีวิตที่แตกต่างกัน
ข้อมูลการสำรวจเหล่านี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการคัดเลือกวัคซีนที่เหมาะสมให้กับประชากรในพื้นที่ต่อไปหรือนำไปสู่การพัฒนาวัคซีนให้ครอบคลุมสายพันธุ์ของเชื้อ HPV ให้ได้มากขึ้น
ที่มา:
ศิริญญา เพชรพิชัย, ณัฐพร คล้ายคลึง, และอมรรัตน์ โพธิ์ตาม. (2567). ความชุกของสายพันธุ์เอชพีวีจากการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA test ชนิด 14 สายพันธุ์ความเสี่ยงสูงในเขตสุขภาพที่ 3. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 33(1), 63-73.
by Aunyarat Techanan
Jun 20, 2024